Rơm rạ là phụ phẩm nông nghiệp, với sự hỗ trợ của khoa học kỹ thuật, người dân xã Thạnh Mỹ Tây, tỉnh An Giang đang thực hiện mô hình phát triển kinh tế mới – trồng nấm rơm trong nhà theo dạng trụ. Mô hình do Dự án Mekong NbS giai đoạn 2023 – 2025 hỗ trợ không chỉ mở ra hướng đi bền vững mà còn mang lại thu nhập khả quan ngay từ những vụ thu hoạch đầu tiên.
Nhà trồng nấm rộng từ 30 – 60m², những trụ nấm rơm được xếp ngay ngắn, từng cụm nấm trắng đang cho thu hoạch. Đó là hình ảnh phổ biến tại Xã Thạnh Mỹ Tây, nơi mô hình trồng nấm rơm dạng trụ trong nhà (Thực hiện các giải pháp dựa vào thiên nhiên, nhằm khôi phục các vùng đất ngập nước và các quá trình tự nhiên của Đồng bằng sông Cửu Long).
Xã Thạnh Mỹ Tây, một vùng quen thuộc với mùa nước nổi, nay lại trở nên đặc biệt với một mô hình trồng nấm rơm dạng trụ mới mẻ. Thay vì canh tác ngoài trời phụ thuộc hoàn toàn vào thời tiết, 13 hộ dân nơi đây đã được tiếp cận với kỹ thuật trồng nấm rơm trong nhà. Mô hình này được thực hiện qua hai đợt: đợt một với 7 hộ tiên phong và đợt 2 có thêm 6 hộ gia nhập, minh chứng cho sức hút và hiệu quả ban đầu của dự án.
Mỗi đợt canh tác kéo dài 2 tháng, phù hợp với chu kỳ sinh trưởng ngắn ngày của nấm rơm. Mỗi hộ tham gia thí điểm với quy mô diện tích từ 30 – 60m², tương đương với 30 – 60 trụ nấm. Cách bố trí này không chỉ phù hợp với điều kiện đất đai của các hộ gia đình mà còn dễ dàng quản lý, chăm sóc.
Kỹ thuật trồng nấm dạng trụ trong nhà có nhiều ưu điểm vượt trội so với phương pháp truyền thống. Việc kiểm soát được môi trường (ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm) giúp hạn chế dịch bệnh, nấm phát triển đồng đều và cho chất lượng cao hơn. Đặc biệt, mô hình này có thể triển khai quanh năm, tận dụng được lao động nhàn rỗi và không gian trống.
Để giảm bớt gánh nặng chi phí đầu tư ban đầu và khuyến khích người dân tham gia, Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (WWF) – đơn vị triển khai Dự án Mekong NbS đã hỗ trợ vật tư thiết yếu cho các hộ tham gia. Từ nguyên liệu rơm, meo giống, bông gòn, và cả hệ thống máy phun sương tạo ẩm những yếu tố then chốt để tạo nên một môi trường lý tưởng cho nấm phát triển. Bên cạnh đó, dự án còn mời các chuyên gia, cán bộ kỹ thuật đến tận các mô hình để tư vấn, hướng dẫn nông dân thực hiện một cách có khoa học và có hiệu quả.
Điều khiến mô hình này thuyết phục được người dân chính là kết quả thực tế, ở đợt thu hoạch đầu tiên năng suất nấm đạt dao động từ 2 – 3,5 kg nấm tươi trên mỗi trụ, sau khi trừ chi phí, mỗi hộ tham gia đã có được một khoản thu nhập đáng kể, góp phần cải thiện đời sống.
Với kết quả tích cực, chính quyền địa phương và Dự án Mekong NbS đang xem xét nhân rộng mô hình này ra nhiều xã khác trong tỉnh An Giang. Đây chính là hướng đi bền vững, góp phần xây dựng nền nông nghiệp thông minh, thích ứng biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.
Bài và ảnh: Trương Trần Thuận
